ศูนย์กลางอาชีพการเกษตรและศิลปาชีพพิเศษ
โครงการศูนย์บริการการพัฒนาปลวกแดงตามพระราชดำริ จังหวัดระยอง ได้ดำเนินงานสนองพระราชดำริ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ 9 มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2523 เป็นศูนย์กลางอาชีพการเกษตรและศิลปาชีพพิเศษแก่ราษฎร บริเวณริมอ่างเก็บน้ำดอกกราย อำเภอปลวกแดง จังหวัดระยอง มีพื้นที่ประมาณ 1,300 ไร่ พระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ ที่พระราชทานมาเป็นเงินทุนหมุนเวียนเบื้องต้นจำนวน 3 ล้านบาท เมื่อวันที่ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๒๓ และมีผู้ขอพระราชทานน้อมเกล้าฯ ถวายคอกม้า คอกสุกรและคอกแกะ สร้างไว้ในศูนย์ ทั้งนี้พระราชทานแนวทางการพัฒนาไว้ 4 ประการ คือ
แหล่งเรียนรู้ ศึกษา ดูงาน
โครงการฯ มีศักยภาพทั้งบุคลากร อาคารสถานที่และแปลงเกษตร ในการจัดการฝึกอบรมเกษตรกร และเป็นสถานที่ศึกษาดูงานได้เป็นอย่างดี อาทิ 01 การฝึกอบรมราษฎรให้มีความรู้ในด้านการประกอบวิชาชีพโดยเฉพาะพืชหลักในจังหวัดระยอง เช่น ยางพารา เป็นต้น 02 การส่งเสริมพัฒนาอาชีพโดยให้คำแนะนำการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจืดในกระชัง เช่น ปลา กบ กุ้งน้ำจืด 03 การเรียนรู้ผลิตพืชตามแนวพระราชดำริทฤษฎีใหม่ การทดสอบพันธุ์พืชและพัฒนาพันธ์พืชเศรษฐกิจ เช่น พืชเกษตรทฤษฎีใหม่ พืชทดแทนพลังงาน การถ่ายทอดเทคโนโลยี เป็นต้น 04 การเรียนรู้การพัฒนาที่ดินในรูปแบบต่างๆ ตามแนวพระราชดำริ ผ่านแปลงสาธิต และเป็นศูนย์กลางในการถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านการพัฒนาที่ดิน
หอเฉลิมพระเกียรติ
เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ ได้มีการจัดสร้างหอเฉลิมพระเกียรติ สูง 70 เมตร ซึ่งภายในมีการรวบรวมพระราชกรณียกิจต่างๆ พร้อมทั้งพระราชประวัติและโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จำนวน 4,685 โครงการของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ในรูปแบบมัลติมิเดีย พร้อมทั้งบทเพลงพระราชนิพนธ์ จะถูกรวบรวมนำแสดงในห้องนิทรรศการด้วย นอกจากนี้ ยังมีอาคารตลาดเกษตรปลอดสารพิษ ซึ่งจะใช้เป็นสถานที่ให้เกษตรกรในโครงการนำผลผลิตทางเกษตรที่ปลอดสารพิษมาจำหน่ายแก่ผู้ที่เข้ามาเยี่ยมชมโครงการและอ่างเก็บน้ำดอกกรายอีกด้วย
ศูนย์สาขาของเขาหินซ้อน
ปัจจุบันมีศูนย์บริการการพัฒนาปลวกแดงตามพระราชดำริ ดำเนินงานในลักษณะเป็นศูนย์สาชาของศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สามารถสนับสนุนกิจกรรมต่าง ๆ ดังนี้ 01 ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดระยอง (พืชสวน) ให้บริการความรู้ในการประกอบอาชีพการเกษตร ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับการผลิตเห็ด การกรีดยางพารา การผลิตน้ำส้มควันไม้ การพัฒนาสาย 02 สถานีพัฒนาที่ดินระยอง มีการจัดฝึกอบรมเพื่อส่งเสริมการทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยอินทรีย์และสารสกัดจากพืชสมุนไพรเพื่อใช้ไล่แมลงศัตรูพืชแก่เกษตรกร มีการจัดฝึกอบรมส่งเสริมการทำปุ๋ยหมัก ปุ๋ยอินทรีย์และ สารสกัดจากพืชสมุนไพรเพื่อใช้ไล่แมลงศัตรูพืชแก่เกษตรกร 03 ศูนย์วิจัยและพัฒนาการเกษตรระยอง ดูและเรื่องดำเนินงานด้านการศึกษา ทดสอบ / วิจัยพืชเศรษฐกิจและระบบ การปลูกพืช ด้านการถ่ายทอดเทคโนโลยีโดยจัดทำแปลงสาธิตเกษตรทฤษฎีใหม่ และแปลงพืชพลังงานทดแทน ได้แก่ ปาล์มน้ำมัน รวมถึงการจัดฝึกอบรมในหลักสูตรต่างๆ อาทิ หลักสูตรเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดำริ การผลิตและการใช้ปุ๋ยหมักแห้ง การผลิตและการใช้ประโยชน์จากน้ำส้มควันไม้ การส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษ มีการฝึกอบรมเรื่องการปรับปรุงบำรุงดินและกำจัดศัตรูพืชโดยชีวภาพ ฝึกอบรมเรื่องการผลิตน้ำส้มควันไม้ 04 ศูนย์วิจัยและถ่ายทอดเทคโนโลยีปลวกแดงจังหวัดระยอง มีการสาธิตการเลี้ยงสัตว์แบบธรรมชาติ และการเลี้ยงสัตว์แบบอาหารสัตว์อินทรีย์ อาทิ การเลี้ยงโคแบบธรรมชาติ การเลี้ยงนกกระจอกเทศพันธุ์คอน้ำเงิน การเลี้ยงกวางพันธุ์ฟอลโล และ การเลี้ยงแพะพันธุ์พื้นเมือง และจัดทำศูนย์เรียนรู้ตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ประกอบด้วยกิจกรรมการสาธิตการเลี้ยงสัตว์ควบคู่กับการปลูกพืชและการประมง มีการเลี้ยงหมูหลุม เลี้ยงโค และ แพะ รวมทั้ง ไก่พื้นเมือง ห่านจีน และเป็ดบาบาร์รี จัดการฝึกอบรมเพิ่มประสิทธิภาพการเลี้ยงและการสร้างเครือข่ายไก่พื้นเมืองการเลี้ยงเป็ด ไก่ รวมทั้งการเลี้ยงโคเนื้อและปลูกพืชอาหารสัตว์ 05 ศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงน้ำจืดระยอง มีความเชี่ยวชาญในการผลิตพันธุ์กุ้งก้ามกรามเพื่อปล่อยลงสู่แหล่งน้ำ เพิ่มปริมาณอาหารให้แก่ประชาชน ให้บริการตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำ สุขภาพสัตว์น้ำจืด และให้คำแนะนำปรึกษาด้านการวิเคราะห์คุณภาพน้ำเพื่อการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำด้วย จัดทำหลักสูตรการฝึกอบรมการเลี้ยงปลาดุกและปลากินพืช จัดการฝึกอบรมเรื่องการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำให้แก่เกษตรกร นอกจากนี้ยังร่วมกับหน่วยงานท้องถิ่นในการอบรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำแก่เกษตรกรเพื่อเพิ่มความรู้ให้แก่เกษตรกรด้วย 06 ศูนย์เมล็ดพันธ์ข้าวชลบุรี จัดทำแปลงสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว ถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวให้แก่เกษตรกร และ จัดงานวันสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี จัดทำแปลงสาธิตพันธุ์ข้าวพื้นเมือง จัดทำแปลงขยายพันธุ์ข้าว และการถ่ายทอดเทคโนโลยี วิทยาการเมล็ดพันธุ์ข้าวแก่เกษตรกร ๖ หลักสูตร ดังนี้ เมล็ดพันธุ์ดีและประโยชน์ของการใช้เมล็ดพันธุ์ดี การผลิตเมล็ดพันธุ์ดี เกษตรดีที่เหมาะสม (GAP) ข้าว โรค แมลง ศัตรูข้าวและการป้องกันกำจัด วิทยาการก่อนและหลังการเก็บเกี่ยว และพระราชบัญญัติพันธุ์พืช (ข้าว) โดยจัดอบรมเกษตรกร 07 สำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์ระยอง เสริมสร้างทักษะความชำนาญในการจัดทำบัญชีต้นทุนการประกอบอาชีพแก่เกษตรกรและผู้สนใจ และสร้างความเข้มแข็งของกลุ่มอาชีพ 08 โครงการชลประทานระยอง จัดตั้งกลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทาน (กลุ่มพื้นฐาน) ในพื้นที่ของตำบลแม่น้ำคู้ อำเภอปลวกแดง จำนวน 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทานหมู่ 1 บ้านแม่น้ำคู้ มีสมาชิกจำนวน 50 ราย มีพื้นที่ชลประทานประมาณรวม 70 ไร่ และกลุ่มผู้ใช้น้ำชลประทานหมู่ 2 บ้านหนองมะปริง มีสมาชิกจำนวน 160 ราย และพื้นที่ชลประทานประมาณ 200 ไร่ 09 องค์การบริหารส่วนตำบลแม่น้ำคู สนับสนุนการจัดงานเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 5 ธันวาคม และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ 12 สิงหาคม ร่วมกับโครงการศูนย์บริการการพัฒนาปลวกแดงตามพระราชดำริ และจังหวัดระยอง
ถ้าทำโครงการอะไรที่ให้สอดคล้องกับสภาพภูมิประเทศ ก็สามารถจะสร้างความเจริญให้กับเขตที่ใหญ่ขึ้นได้ เขตที่ใหญ่ ลงท้ายก็จะแผ่ทั่วประเทศได้ แต่เพื่อการนี้จะต้องมีความร่วมมืออย่างดีระหว่างทุกฝ่าย เศรษฐกิจพอเพียง และทฤษฎีใหม่ สองอย่างนี้จะทำความเจริญแก่ประเทศได้ แต่ต้องมีความเพียร แล้วต้องอดทน ต้องไม่ใจร้อน ต้องไม่พูดมาก ต้องไม่ทะเลาะกัน ถ้าทำโดยเข้าใจกัน เชื่อว่าทุกคนจะมีความพอใจได้
พระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร พระราชทานแก่คณะบุคคลต่าง ๆ ที่เข้าเฝ้าฯ ถวายชัยมงคล ในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิตฯ เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2541
อินโฟกราฟิก :หญ้าแฝก
แหล่งอ้างอิง :
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (2556). ดิน น้ำ ลม ไฟ สมดุลสิ่งแวดล้อมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (2560). จากนภา ผ่านภูผา สู่มหานที
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. (2553). ผลสำเร็จโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ๘๔ พรรษา ประโยชน์สุขสู่ปวงประชา
Tourism and Sports office, Rayong Province. (n.d.). The Pluak Daeng development and service center under the royal initiative, Rayong province – Rayong.
https://www.surprise-rayong.com/en/travel_rayong/%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%B9%E0%